Nguyên bản: Pali

Anh dịch: H.T. Francis, R.A. Neil và Ānandajoti Bhikkhu

Việt dịch và rút ngắn: Nguyên Giác

J391. Dhajavihetha Jātaka -- Bất kỳ ai tôn kính một vị thánh thực sự sẽ được tái sinh trên thiên đường sau khi chết.

Tóm tắt: Các nhà sư thảo luận về những nỗ lực của Đức Phật trong việc giúp đỡ và cứu độ chúng sinh. Đức Phật kể một câu chuyện về việc một vị khổ hạnh bất lương đã khiến tất cả các vị khổ hạnh bị trục xuất khỏi vương quốc, và vua trời Sakka đã phát hiện ra kẻ làm điều sai trái, dẫn đến việc những người khác được phục hồi địa vị.

.

Đức Phật đã từng kể câu chuyện này khi Ngài ở tại Kỳ Viên. Ngài nói rằng đây không phải là lần đầu tiên Ngài làm việc vì lợi ích của thế gian. Rồi Ngài kể một câu chuyện xưa từ rất lâu rồi.

Ngày xửa ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì thành Benares, Bồ-tát đã giáng sinh làm Sakka, vua của chư thiên.

Lúc bấy giờ, một vị phù thủy đầy quyền năng đã dùng phép thuật vào phòng của hoàng hậu lúc nửa đêm. Ông ta đã cư xử không đúng mực với bà. Các cận thần của hoàng hậu nhận thấy điều này, và chính hoàng hậu đã tâu với nhà vua: "Thưa bệ hạ, có người vào phòng của thần thiếp vào ban đêm và cư xử không tốt với thần thiếp."

Nhà vua hỏi: "Nàng có thể để lại dấu vết trên người hắn để chúng ta có thể nhận dạng hắn không?"

"Vâng, thiếp có thể," bà nói. Bà giữ một bát thuốc nhuộm đỏ. Khi vị phù thủy trở lại và sắp rời đi, bà đặt bàn tay dính đầy thuốc nhuộm đỏ lên lưng ông ta. Sáng hôm sau, bà đã báo cáo với nhà vua.

Nhà vua ra lệnh cho quân lính: "Hãy tìm khắp nơi và mang về cho trẫm người đàn ông có dấu tay đỏ trên lưng."

Ban ngày, tên phù thủy này giả vờ làm một vị thánh. Hắn đứng bằng một chân trong nghĩa địa, giả vờ như đang thờ phụng mặt trời. Quân lính của nhà vua tìm thấy hắn. Khi thấy mình bị phát hiện, hắn đã dùng phép thuật và bay lên trời.

Quân lính trở về tâu với nhà vua: "Thưa bệ hạ, chúng tôi đã nhìn thấy hắn."

"Hắn là ai?" nhà vua hỏi.

"Một nhà sư," họ trả lời, bởi vì tên phù thủy đã cải trang thành nhà sư vào ban ngày.

Nhà vua nổi giận. Ông nghĩ: "Những nhà sư này giả vờ là thánh nhân, nhưng ban đêm lại cư xử rất tệ." Vì điều này, ông đã nảy sinh những niềm tin sai lầm và ra lệnh tất cả các nhà sư phải rời khỏi vương quốc của mình. Quân lính của ông sẽ trừng phạt bất kỳ nhà sư nào bị phát hiện trong biên giới.

Tất cả các nhà sư và những người sùng đạo đều chạy trốn khỏi vùng đất Kasi, một vùng đất rất rộng lớn. Không có nhà sư hay giáo viên, cho nên người dân trở nên hung bạo và ích kỷ. Họ không còn rộng lượng hay tuân theo những giáo lý tốt đẹp. Nhiều người đã hành xử tệ hại và sau khi chết, phải tái sinh vào những cảnh giới bất hạnh. Hầu như không ai được lên thiên đàng.

Đế Thích (Sakka), vua của các vị thần, nhận thấy không có vị thần mới nào xuất hiện trên thiên đàng. Ngài tự hỏi tại sao và nhanh chóng hiểu ra lý do: vua xứ Benares đã đuổi tất cả các nhà sư đi vì cơn thịnh nộ của mình đối với vị phù thủy.

Đế Thích nghĩ: "Chỉ có ta mới có thể giải quyết vấn đề này. Ta phải giúp đỡ nhà vua và thần dân của ngài."

Ngài đến gặp một nhóm chư Phật Độc Giác sống trong hang Nandamula. Ngài cầu xin họ: "Xin hãy ban cho con một vị trưởng lão Phật Độc Giác. Con muốn giúp đỡ vương quốc Kasi."

Họ dâng ngài lên vị thầy cao cấp của họ. Đế Thích nhận lấy bát và y của vị thầy và đi theo sau ngài với lòng thành kính vô cùng. Đế Thích biến thành một nhà sư trẻ đẹp. Hai người đi vòng quanh kinh thành rồi đứng trên không trung gần cổng thành.

Dân chúng nhìn thấy hai bóng người lơ lửng trên không trung và tâu với nhà vua.

Đức vua đến bên cửa sổ và hỏi vị sư trẻ (Sakka): "Tại sao ngươi lại cúi lạy vị sư già nua, tầm thường kia? Hai người là ai?"

Sakka cung kính trả lời rằng mình không thể nói tên của vị sư già, vì các bậc thầy thánh thiện phải được tôn kính. Nhưng sư nói rằng chính bản thân sư là Sakka, vua của các vị thần trên cõi trời.

Nhà vua kinh ngạc và hỏi rằng việc tôn kính một vị sư già có lợi ích gì.

Sakka giải thích: "Bất cứ ai tôn kính một bậc thánh thiện chân chính đều nhận được sự tôn kính lớn lao trong đời này và sẽ được tái sinh lên thiên đàng sau khi chết."

Nghe vậy, nhà vua từ bỏ những tà kiến ​​của mình và cảm thấy vô cùng hoan hỷ. Ngài ca ngợi Sakka và nói rằng từ nay ngài sẽ làm nhiều việc thiện.

Sakka động viên ngài, nói rằng việc tôn kính những bậc thầy thông thái luôn là điều tốt đẹp.

Nhà vua hứa sẽ lắng nghe khách một cách tử tế, khiêm nhường và làm theo lời khuyên của Sakka.

Nhà vua bước xuống cung điện, cúi lạy vị Phật Độc Giác trưởng lão và đứng nghiêm trang. Đức Phật Độc Giác bèn dạy vua: “Tâu Đại Vương, vị phù thủy kia không phải là một nhà sư chân chính. Từ nay trở đi, hãy hiểu rằng thế gian này không thiếu người tốt. Có Phật tử chân chính và Bà La Môn chân chính. Hãy bố thí rộng rãi, giữ gìn giới hạnh và giữ gìn các ngày lễ.”

Đế Thích cũng dạy dân chúng trong thành, khuyên họ nên thực hành thiện pháp trở lại. Nhà vua sai sứ giả đi mời tất cả các nhà sư và Bà La Môn trở về vương quốc.

Sau khi hoàn thành công việc, Đế Thích và Đức Phật Độc Giác trở về cõi của mình. Nhà vua giữ lời hứa và tiếp tục làm việc thiện.

Đức Phật kết thúc câu chuyện bằng cách giải thích các nhân vật: Đức Phật Độc Giác nhập Niết Bàn, nhà vua là tiền thân của Ananda, và Đế Thích chính là Đức Phật.

.... o ....

J391. Dhajavihetha Jātaka -- Anyone who honors a true holy person will be reborn in heaven after death.

Summary: The monks discuss the Buddha's efforts to help and save others. The Buddha shares a story about how the misconduct of a dishonest ascetic led to all ascetics being banned from a kingdom, and how Sakka uncovered the wrongdoer, resulting in the reinstatement of the others.

.

The Buddha once told this story while staying at Jetavana. He said that this was not the first time he had worked for the good of the world. Then he told an old story from long ago.

A long time ago, when King Brahmadatta ruled in the city of Benares, the Bodhisatta was born as Sakka, the king of the gods.

At that time, a powerful wizard used magic to enter the queen’s room at midnight. He behaved wrongly with her. The queen’s servants noticed this, and the queen herself told the king, “My lord, someone comes into my room at night and behaves badly with me.”

The king asked, “Can you leave a mark on him so we can identify him?”

“Yes, I can,” she said. She kept a bowl of red dye. When the wizard came again and was leaving, she pressed her hand, covered with red dye, onto his back. In the morning she told the king.

The king ordered his men, “Search everywhere and bring me the man who has a red handprint on his back.”

During the day, this wizard pretended to be a holy man. He stood on one foot in a graveyard, acting like he was worshipping the sun. The king’s men found him. When he saw he was discovered, he used magic and flew into the sky.

The men returned to the king and said, “We saw him, your majesty.”

“Who was he?” the king asked.

“A monk,” they said, because the wizard had disguised himself as a monk during the day.

The king became angry. He thought, “These monks pretend to be holy, but they behave badly at night.” Because of this, he developed wrong beliefs and sent out a command that all monks must leave his kingdom. His soldiers would punish any monk found within the borders.

All monks and holy people fled from the land of Kasi, which was very large. With no monks or teachers, the people became violent and selfish. They stopped being generous or following good teachings. Many behaved badly and, after death, were reborn in unhappy states. Almost no one reached heaven.

Sakka, the king of the gods, noticed that no new gods were appearing in heaven. He wondered why and soon understood the reason: the king of Benares had driven away all monks because of his anger toward the wizard.

Sakka thought, “Only I can fix this problem. I must help the king and his people.”

He went to a group of silent Buddhas (paccekabuddhas) who lived in the Nandamula cave. He asked them, “Please give me one elder paccekabuddha. I want to help the kingdom of Kasi.”

They gave him their senior teacher. Sakka took the teacher’s bowl and robe and walked behind him with great respect. Sakka made himself appear as a young, beautiful monk. The two of them walked around the entire city and then stood in the air near the king’s gate.

People saw the two figures floating in the air and told the king.

The king came to the window and asked the young monk (Sakka), “Why do you bow to that older, plain-looking monk? Who are you both?”

Sakka answered respectfully that he could not speak the elder monk’s name, because holy teachers must be respected. But he said that he himself was Sakka, king of the gods.

The king was amazed and asked what good came from respecting a holy monk.

Sakka explained: “Anyone who honors a true holy person receives great respect in this life and will be reborn in heaven after death.”

Hearing this, the king gave up his wrong beliefs and felt great joy. He praised Sakka and said he would now perform many good deeds.

Sakka encouraged him, saying it is always good to honor wise teachers.

The king promised to listen to visitors kindly, to be humble, and to follow Sakka’s advice.

The king came down from his palace, bowed to the elder paccekabuddha, and stood respectfully. The paccekabuddha then taught him: “Great king, that wizard was not a real monk. From now on, understand that the world is not empty of good people. There are true Buddhists and true Brahmins. Give generously, keep good moral conduct, and observe holy days.”

Sakka also taught the townspeople, telling them to practice goodness again. The king sent messengers to invite all monks and Brahmins to return to the kingdom.

After their work was done, Sakka and the paccekabuddha returned to their own realms. The king kept his promise and continued doing good deeds.

The Buddha ended the story by explaining who the characters had been: the paccekabuddha reached Nirvana, the king was reborn as Ananda, and Sakka was the Buddha himself.

.... o ....

J392. Bhisapuppha Jātaka -- Sống một cuộc sống trong sạch và đức hạnh có nghĩa là ngay cả một lỗi lầm nhỏ cũng có thể trở nên quan trọng.

.

Tóm tắt: Một vị sư bị một nữ thần khiển trách vì ngửi hoa, bị xem là trộm mùi hương. Đức Phật kể lại một câu chuyện tương tự trong quá khứ, trong đó một nữ thần giải thích rằng bà không lên án những tên trộm thông thường, nhưng vì vai trò của một nhà khổ hạnh phải không thể bị chê trách được.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi Ngài đang ở tại Jetavana. Câu chuyện kể về một vị sư sống ở vương quốc Kosala gần một khu rừng.

Một ngày nọ, vị sư đi xuống một ao sen đầy hoa. Ngài nhìn thấy một bông sen tuyệt đẹp và cúi xuống ngửi hương thơm. Bỗng nhiên, một vị nữ thần sống trong khu rừng đó xuất hiện và làm ngài sợ hãi. Bà nói: "Thưa ngài, ngài đang đánh cắp hương thơm của hoa. Đây là một loại trộm cắp."

Vị sư sợ hãi và nhanh chóng trở về Jetavana. Ngài cúi lạy Đức Phật và ngồi xuống. Đức Phật hỏi: "Ông đã ở đâu?" Vị sư kể lại sự việc và vị nữ thần đã làm ngài sợ hãi như thế nào.

Đức Phật nói: "Đây không phải là lần đầu tiên có người bị nữ thần dọa sợ vì ngửi thấy mùi hoa. Trước đây, điều tương tự cũng xảy ra với những người thông thái." Theo lời yêu cầu của vị sư, Đức Phật kể một câu chuyện cổ.

Thuở xưa, khi vua Brahmadatta trị vì xứ Ba La Nại, Bồ Tát sinh ra trong một gia đình Bà La Môn tại một ngôi làng thuộc xứ Kasi. Lớn lên, ngài học tập tại thành Takkasila. Sau khi hoàn tất việc học, ngài trở thành một nhà tu khổ hạnh và sống một mình gần một ao sen.

Một ngày nọ, ngài xuống ao và ngửi thấy mùi hoa sen đang nở rộ. Một nữ thần sống trong một hốc cây gần đó xuất hiện và cảnh báo ngài. Nữ thần nói rằng ngửi hoa mà không được phép cũng giống như ăn cắp.

Bồ Tát bình tĩnh đáp: "Tôi không hái hoa hay làm hại nó. Tôi chỉ ngửi thấy nó từ xa. Làm sao có thể coi đó là ăn cắp được?"

Lúc đó, một người đàn ông khác cũng đang ở dưới ao. Anh ta đang đào rễ sen và bẻ cành. Bồ Tát chỉ vào anh ta và nói: "Người đàn ông đó thực ra đang phá hoại cây sen. Sao không nói chuyện với anh ta đi?"

Thiên nữ đáp: “Ta không nói chuyện với những người như hắn. Hành động của hắn thô lỗ và bẩn thỉu. Nhưng khi một người cố gắng sống một cuộc sống trong sạch và tốt đẹp, ngay cả một lỗi lầm rất nhỏ cũng trở nên lớn lao. Đó là lý do tại sao ta nói chuyện với ngươi.”

Nghe vậy, Bồ Tát cảm thấy xúc động. Ngài nói: “Nếu ngươi quan tâm đến ta đủ để cảnh báo ta, thì nếu ta còn phạm phải lỗi lầm như vậy nữa, xin hãy cho ta biết.”

Thiên nữ đáp: “Ta không đến đây để làm người hầu cho ngươi. Không ai được thuê để dẫn dắt ngươi. Ngươi phải tự tìm con đường đi đến điều thiện của mình.”

Nói xong, nàng biến mất vào trong cội cây của mình. Bồ Tát sau đó thực hành thiền định sâu sắc và sau đó được tái sinh vào cõi Phạm Thiên.

Khi Đức Phật kể xong câu chuyện, Ngài đã giải thích chân lý của giáo lý. Vị tăng sĩ sợ hãi đã đạt đến tầng giác ngộ đầu tiên, sơ quả Nhập Lưu. Đức Phật nói rằng thiên nữ trong câu chuyện chính là Uppalavanna, và vị tu sĩ khổ hạnh chính là Đức Phật trong một kiếp trước.

.... o ....

J392. Bhisapuppha Jātaka -- Living a pure and virtuous life means that even a minor mistake can feel significant.

.

Summary: One monk is blamed by a Devatā for smelling a flower. The Buddha recounts a similar story from the past, in which a Devadhītā explains that she does not condemn ordinary thieves, but because of his role as an ascetic, his behavior must be beyond reproach.

.

The Buddha told this story while staying at Jetavana. It was about a monk who had been living in the Kosala kingdom near a forest.

One day, the monk went down to a pond full of lotus flowers. He saw a beautiful lotus blossom and leaned toward it to smell its scent. Suddenly, a goddess who lived in that part of the forest appeared and scared him. She said, “Sir, you are stealing the flower’s smell. This is a kind of theft.”

The monk became frightened and quickly returned to Jetavana. He bowed to the Buddha and sat down. The Buddha asked him, “Where have you been staying?” The monk told him what had happened and how the goddess had frightened him.

The Buddha said, “This is not the first time someone has been frightened by a goddess for smelling a flower. Long ago, the same thing happened to wise people too.” At the monk’s request, the Buddha told an old story.

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born into a brahmin family in a village of the Kasi country. When he grew up, he studied in the city of Takkasila. After completing his studies, he became an ascetic and lived alone near a lotus pond.

One day, he went into the pond and smelled a lotus flower in full bloom. A goddess who lived inside a hollow tree nearby appeared and warned him. She said that smelling a flower without permission was like stealing.

The Bodhisatta answered calmly, saying, “I did not pick the flower or harm it. I only smelled it from far away. How can that be considered stealing?”

At that moment, another man was also in the pond. He was digging up lotus roots and breaking the plants. The Bodhisatta pointed at him and said, “That man is actually destroying the plants. Why don’t you talk to him instead?”

The goddess replied, “I do not speak to people like him. His actions are rough and dirty. But when someone tries to live a pure and good life, even a very small mistake looks big. That is why I spoke to you.”

Hearing this, the Bodhisatta felt emotional. He said, “If you care about me enough to warn me, then if I ever make such a mistake again, please tell me.”

The goddess answered, “I am not here to be your servant. No one is hired to guide you. You must find your own path to goodness.”

After saying this, she disappeared into her tree. The Bodhisatta then practiced meditation deeply and was later reborn in the Brahma world.

When the Buddha finished the story, he explained the truth of the teachings. The monk who had been frightened reached the first stage of enlightenment. The Buddha said that the goddess in the story had been Uppalavanna, and the ascetic was the Buddha himself in a past life.

.... o ....

J393. Vighasa Jātaka -- Một con vẹt khiển trách những người khổ hạnh sống vì thú vui, thư giãn và thoải mái.

Tóm tắt: Một số nhà sư không nghiêm túc với đời sống khổ hạnh của mình. Đức Phật kể câu chuyện về bảy anh em đã trở thành nhà tu khổ hạnh nhưng lại ham mê vui chơi và chăm sóc cơ thể rất kỹ lưỡng. Sakka, dưới hình dạng một con vẹt, đã khiển trách hành vi của họ.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi Ngài đang ở tại Vườn Đông. Một số vị sư ở đó quá ham mê vui chơi và giải trí nên không thực hành nghiêm túc. Đại đệ tử Mục Kiền Liên đã dùng thần thông lay động chỗ ở của họ để hù dọa và khiến họ suy ngẫm. Sau đó, các vị sư tụ họp tại Chánh Pháp Đường và bàn luận về lỗi lầm của mình.

Khi nghe chuyện, Đức Phật nói: "Đây không phải lần đầu tiên họ hành xử như vậy." Rồi Ngài kể một câu chuyện xưa.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì xứ Benares, Bồ Tát giáng sinh làm Vua Trời Sakka (Đế Thích).

Trong một ngôi làng ở vùng Kasi, có bảy anh em. Họ thấy rằng những ham muốn trần tục gây ra đau khổ, nên họ từ bỏ mọi thứ và trở thành những người tu khổ hạnh. Họ sống trong một khu rừng tên là Mejjharanna. Tuy đã từ bỏ nhà cửa, nhưng họ không thực hành nghiêm túc. Họ dành thời gian tận hưởng những thú vui nhỏ nhặt, thư giãn và sống một cuộc sống thoải mái. Họ không chuyên tâm vào việc thiền định, và họ bị béo phì vì ăn quá nhiều.

Đế Thích từ trên trời nhìn thấy cảnh tượng này, bèn nói: "Ta sẽ dạy cho họ một bài học."

Đế Thích biến thành một con chim vẹt và bay đến khu rừng của họ. Ngồi trên một cái cây gần túp lều, Ngài gọi họ bằng tiếng người. Ngài muốn đánh thức họ và khiến họ suy nghĩ nghiêm túc về cuộc đời mình.

Một trong những vị khổ hạnh nghe thấy tiếng vẹt và gọi những người khác. Ban đầu, họ nghĩ rằng con vẹt đang khen ngợi họ vì sống giản dị.

Nhưng con vẹt đã sửa lại. Ngài nói rằng họ không thực sự sống bằng "thức ăn thừa" - thức ăn thừa được dâng cúng sau khi người ta dâng lên các bậc thánh. Thay vào đó, họ ăn bất cứ thứ gì họ muốn, như đồ ăn thừa và đồ bỏ đi, trong khi giả vờ sống một cuộc đời thánh thiện.

Bảy vị khổ hạnh phản đối. Họ nói rằng họ đã xuất gia được bảy năm, cạo trọc đầu, sống trong rừng, và tin rằng họ đang ăn thức ăn được dâng lên cho các vị khổ hạnh.

Bấy giờ, Sakka, vẫn trong hình dạng con vẹt, giải thích sự thật: Những người bố thí thức ăn cho các vị sư và bà la môn vì lý do chính đáng rồi ăn hết phần thức ăn còn lại - đó mới thực sự được gọi là "sống nhờ đồ thừa". Nhưng bảy vị khổ hạnh đã không làm như vậy. Họ chỉ đơn giản là lấy thức ăn cho bản thân mà không thực hành một cách chân thành.

Nghe vậy, các vị khổ hạnh cảm thấy xấu hổ. Họ nhận ra mình đã lười biếng và bất cẩn. Sakka, hài lòng vì họ đã hiểu, bay trở về cõi trời của mình.

Khi Đức Phật kể xong câu chuyện, Ngài giải thích giáo lý và xác định các nhân vật: Bảy anh em chính là những vị sư thích giải trí, và Sakka trong câu chuyện chính là Đức Phật.

.... o ....

J393. Vighasa Jātaka -- A parrot reprimanded the ascetics who lived for pleasures, relaxation, and comfort.

Summary: Some monks are not serious about their ascetic life. The Buddha tells the story of seven brothers who became ascetics but enjoyed amusements and took great care of their bodies. Sakka, in the form of a parrot, reproved their behavior.

.

The Buddha told this story while he was staying in the East Garden. Some monks there had become too fond of fun and amusement. They were not practicing seriously. The great disciple Moggallana shook their dwelling with his psychic power to scare them and make them reflect. Later, the monks gathered in the Hall of Truth and talked about their mistake.

When the Buddha heard about this, he said, “This is not the first time they behaved in this way.” Then he told an old story from the past.

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born as Sakka, the king of the gods.

In a village of the Kasi region, there were seven brothers. They saw that worldly desires caused suffering, so they gave up everything and became ascetics. They lived in a forest called Mejjharanna. But although they had given up their homes, they did not practice seriously. They spent their time enjoying small pleasures, relaxing, and living comfortably. They were not devoted to meditation, and they became overweight from eating too much.

Sakka, seeing this from the heavens, said, “I will teach them a lesson.”

He changed himself into a parrot and flew to their forest. Sitting on a tree near their hut, he called out to them with human speech. He wanted to wake them up and make them think seriously about their lives.

One of the ascetics heard the parrot and called the others. At first, they thought the parrot was praising them for living simply.

But the parrot corrected them. He told them they were not truly living on “remnants”—the leftover food offered after people gave to holy teachers. Instead, they were eating whatever they wanted, like scraps and refuse, while pretending to live a holy life.

The seven ascetics protested. They said they had been ordained for seven years, shaved their heads, lived in the forest, and believed they were eating food given to ascetics.

Then Sakka, still in the form of the parrot, explained the truth:

People who give food to monks and brahmins for good reasons and then eat whatever is left—that is what is truly called “living on remnants.” But the seven ascetics were not doing this. They were simply taking food for themselves without practicing sincerely.

Hearing this, the ascetics felt ashamed. They realized they had been lazy and careless. Sakka, satisfied that they understood, flew back to his heavenly realm.

When the Buddha finished the story, he explained the teachings and identified the characters: The seven brothers were the same monks who liked amusement, and Sakka in the story was the Buddha himself.

.... o ....

J394. Vattaka Jātaka -- Sống bình thản, không lo lắng hay tham lam, sẽ được khỏe mạnh và bình an.

Tóm tắt: Có một vị sư rất tham lam trong mọi việc mình làm. Đức Phật kể câu chuyện về một con quạ đi vào rừng và thấy một con chim cút béo tốt. Con quạ hỏi chim cút làm sao mà no nê với lượng thức ăn ít ỏi như vậy. Chim cút bèn tiết lộ lý do.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi đang ở tại Kỳ Viên. Câu chuyện kể về một vị sư rất tham lam. Khi biết được lòng tham của vị sư này, Đức Phật nói: “Đây không phải lần đầu tiên ngươi tham lam. Ngày xưa, ở Benares, ngươi cũng từng tham lam. Ngay cả xác voi, ngựa, bò, và người chết cũng không đủ cho ngươi. Vì mong muốn có thức ăn ngon hơn, ngươi đã rời bỏ thành phố và đi vào rừng.” Rồi Đức Phật kể một câu chuyện cổ từ một kiếp trước.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Benares, Bồ-tát sinh ra là một con chim cút. Ngài sống an lành trong rừng, ăn những thức ăn đơn giản như cỏ và hạt.

Lúc bấy giờ ở Benares có một con quạ rất tham lam. Con quạ thậm chí còn không thỏa mãn với việc ăn xác động vật lớn - voi, ngựa và gia súc chết. Nó cứ nghĩ: “Phải có thứ gì đó ngon hơn để ăn chứ.” Vì vậy, nó bay khỏi thành phố và vào rừng để tìm kiếm thức ăn ngon hơn.

Ở đó, sau khi ăn vài trái cây dại, con quạ nhìn thấy Bồ Tát chim cút. Con chim cút trông khỏe mạnh và no nê. Con quạ tham lam nghĩ: "Con chim cút này béo quá. Chắc hẳn nó đang ăn một món ăn đặc biệt, ngon lành nào đó. Nếu mình hỏi nó ăn gì, mình cũng có thể ăn và béo lên."

Con quạ đậu trên một cành cây phía trên con chim cút. Nhưng trước khi con quạ kịp hỏi gì, con chim cút khôn ngoan đã lịch sự chào đón nó và chỉ ra một điều đáng ngạc nhiên: "Ở thành phố, ông ăn đồ ăn giàu dinh dưỡng như dầu và bơ. Vậy tại sao ông lại gầy như vậy?"

Con quạ trả lời rằng mặc dù nó có đủ thức ăn, nhưng cuộc sống của nó đầy rẫy nguy hiểm. Nó sống giữa nhiều kẻ thù và luôn sợ hãi khi tìm kiếm thức ăn. Vì sợ hãi và căng thẳng liên tục, nó không thể khỏe mạnh hay béo lên được.

Sau đó, con quạ hỏi chim cút: "Bạn chỉ ăn cỏ và hạt giống bình thường. Tại sao bạn lại béo lên với những thức ăn đơn giản như vậy?"

Bồ Tát chim cút giải thích bí quyết của mình: Nó có một tâm trí an lạc, mãn nguyện. Nó không đi lang thang xa xôi để tìm kiếm thức ăn. Ngài chấp nhận bất cứ điều gì mình tìm thấy. Vì sống bình thản, không lo lắng hay tham lam, nên ngài luôn khỏe mạnh và trường thọ.

Khi Đức Phật kết thúc câu chuyện, Ngài giảng giải ý nghĩa sâu xa cho các vị sư. Cuối buổi thuyết giảng, vị sư tham lam đã đạt đến quả vị giác ngộ đầu tiên, sơ quả Nhập Lưu. Đức Phật giải thích rằng con quạ tham lam trong câu chuyện chính là vị sư ấy, và con chim cút chính là Đức Phật trong một kiếp trước.

.... o ....

J394. Vattaka Jātaka -- Living calmly, without worry or greed, one remains healthy and well.

Summary: One monk is very greedy in everything he does. The Buddha tells a story about a crow that goes to the jungle and sees a fat quail. The crow asks the quail how he manages to be so well-fed on such scanty food. The quail then reveals the reason.

.

The Buddha told this story while staying at Jetavana. It was about a monk who was very greedy. When the Buddha learned about his greed, he said, “This is not the first time you have been greedy. Long ago, in the past, you were also greedy in Benares. Even the bodies of dead elephants, horses, oxen, and people were not enough for you. Hoping for better food, you left the city and went into the forest.” Then the Buddha told an old story from a past life.

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born as a quail. He lived peacefully in the forest, eating simple food like grass and seeds.

In Benares at that time lived a very greedy crow. The crow was not satisfied even with eating large animal carcasses—dead elephants, horses, and cattle. He kept thinking, “There must be something better to eat.” So he flew away from the city and went into the forest to look for more delicious food.

There, after eating some wild fruits, the crow noticed the Bodhisatta the quail. The quail looked healthy and well-fed. The greedy crow thought, “This quail is very fat. He must be eating some special, tasty food. If I ask him what he eats, I can eat it too and become fat.”

The crow perched on a branch above the quail. But before the crow even asked anything, the wise quail greeted him politely and pointed out something surprising: “You eat rich food like oil and butter in the city. So why are you so thin?”

The crow replied that although he had access to rich food, his life was full of danger. He lived among many enemies and was always scared while searching for food. Because of constant fear and stress, he could not grow strong or fat.

Then the crow asked the quail, “You only eat plain grass and seeds. How are you so fat on such simple food?”

The Bodhisatta the quail explained his secret: He had a peaceful, content mind. He did not wander far to search for food. He accepted whatever he found. Because he lived calmly, without worry or greed, he remained healthy and well.

When the Buddha finished the story, he taught the monks the deeper meaning. At the end of the teaching, the greedy monk reached the first stage of enlightenment. The Buddha explained that the greedy crow in the story was that same monk, and the quail was the Buddha himself in a past life.

.... o ....

J395. Kaka Jātaka -- Đừng chiều theo lòng tham.

Tóm tắt: Có một vị sư rất tham lam, đi hết chỗ này đến chỗ khác để xin đồ ăn. Đức Phật giải thích rằng vị sư này cũng từng tham lam trong một kiếp trước, khi còn là quạ, ông đã lừa bạn mình, chim bồ câu, để vào bếp và lấy trộm đồ ăn. Tuy nhiên, người đầu bếp đã bắt được ông, và khi chim bồ câu nhìn thấy ông, nó giả vờ đó là phong cách mới của mình.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi đang ở tại Jetavana. Câu chuyện kể về một vị sư rất tham lam. Ông ta đi vào thành Sāvatthi từ rất sớm mỗi ngày và xin thức ăn từ nhiều nhà. Đầu tiên, ông ta uống cháo gạo hảo hạng tại nhà bà Visākhā, sau đó ông ta ăn những món ngon, thịt và cơm từ những nhà khác, bao gồm cả nhà của Culla Anāthapiṇḍika và thậm chí cả vua Kosala. Tuy nhiên, ông ta vẫn không bao giờ thấy thỏa mãn.

Các vị sư trình sự việc lên Đức Phật. Đức Phật hỏi vị sư: "Có thật là ông tham lam không?"

"Vâng, thưa ngài," vị sư thừa nhận.

Đức Phật nói: "Đây không phải lần đầu tiên ông tham lam. Từ lâu rồi, vì lòng tham của mình, ông đã mất mạng và gây hại cho cả những người trí." Rồi Đức Phật kể một câu chuyện từ quá khứ.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Benares, Bồ Tát đã giáng sinh làm một con chim bồ câu. Cậu sống trong một chiếc giỏ treo lủng lẳng trong bếp của một thương gia giàu có. Một con quạ kết bạn với cậu và cũng ở lại đó.

Một ngày nọ, vị quan quản lý kho bạc hoàng gia gửi rất nhiều cá đến nhà thương gia. Người đầu bếp treo cá khắp bếp. Khi nhìn thấy con cá, quạ cảm thấy vô cùng thèm muốn. Nó quyết định sẽ ở nhà vào ngày hôm sau và ăn cá khi người đầu bếp không để ý.

Suốt đêm, nó rên rỉ vì phấn khích. Sáng hôm sau, chim bồ câu nói: "Hãy đi tìm thức ăn với tôi."

Nhưng quạ nói: "Tôi không thể đi được. Tôi bị đau bụng."

Bồ câu trả lời: "Tôi chưa bao giờ nghe nói quạ bị đau bụng. Quạ đói vào ban đêm, đúng vậy - nhưng nếu chúng ăn bấc đèn, chúng sẽ thấy dễ chịu hơn. Tôi nghĩ bạn muốn ở lại đây và ăn cá. Đừng làm vậy. Thức ăn của con người không hợp với bạn. Đừng chiều theo lòng tham. Hãy đi với tôi."

Nhưng quạ giả vờ bị bệnh, nên chim bồ câu bỏ đi một mình.

Người đầu bếp chế biến cá theo nhiều cách khác nhau và để hé nắp nồi cho hơi nước thoát ra ngoài. Anh ta đặt một cái chao (cái rây lọc) lên một cái nồi, rồi bước ra ngoài lau mồ hôi trên trán.

Con quạ ló đầu ra khỏi giỏ. Thấy người đầu bếp đã đi mất, nó nghĩ: "Cơ hội đây rồi! Mình nên lấy một miếng nhỏ hay miếng lớn nhỉ?". Nó quyết định lấy một miếng lớn để có thể từ từ ăn trong giỏ.

Nó nhảy lên chao. Nó kêu leng keng một tiếng.

"Cái gì thế?" người đầu bếp hét lên rồi chạy vào trong. Khi nhìn thấy con quạ, nó nổi giận.

"Con quạ đó muốn ăn đồ ăn của chủ nhân ta! Ta nấu ăn vất vả cho chủ nhân chứ không phải cho một con quạ tham lam!"

Người đầu bếp túm lấy con quạ, nhổ lông, phủ bột lên nó, đeo một cái vỏ sò vào cổ và ném nó vào giỏ.

Khi chim bồ câu từ trong rừng trở về, nó thấy hình dạng kỳ lạ của con quạ. Lông của nó đã mất, người nó trắng bệch vì bột, và một cái vỏ sò treo lủng lẳng trên cổ.

Chim bồ câu trêu chọc ông, hỏi tại sao ông lại trông như vậy và cái vỏ sò đó dùng để làm gì. Quạ cố gắng giả vờ rằng tất cả những điều này là cố ý - nó nói rằng một "thợ cắt tóc" đã cắt tỉa lông cho nó và cái vỏ sò đó là một món đồ trang trí thời trang.

Nó thậm chí còn đề nghị "cắt tóc" cho chim bồ câu nữa.

Nhưng chim bồ câu trả lời: "Không, cảm ơn. Kiểu tóc mới của anh chỉ hợp với anh thôi. Tôi thấy anh làm phiền tôi." Rồi chim bồ câu bay đi.

Con quạ, bị thương nặng và không thể hồi phục sau vết thương, đã chết ngay sau đó.

Sau khi kể xong câu chuyện, Đức Phật đã giảng chân lý cho các nhà sư. Nhờ lời dạy này, nhà sư tham lam đã đạt đến tầng giác ngộ thứ ba, quả Bất .

Đức Phật kết thúc bằng cách xác định các nhân vật: Con quạ tham lam chính là nhà sư tham lam, con bồ câu thông thái chính là Đức Phật trong một kiếp trước.

.... o ....

J395. Kaka Jātaka -- Don’t give in to greed.

Summary: One monk was very greedy and went from supporter to supporter collecting food. The Buddha explained that this monk had also been greedy in a previous life when, as a crow, he deceived his friend, the pigeon, to gain access to a kitchen, from which he stole food. However, the cook caught and plucked him, and when the pigeon saw him, he pretended it was his new style.

.

The Buddha told this story while staying at Jetavana. It was about a monk who had become very greedy. He went early into the city of Sāvatthi every day and collected food from many houses. First he drank excellent rice-gruel at Visākhā’s home, then later he ate fine foods, meat, and rice from other houses, including those of Culla Anāthapiṇḍika and even the king of Kosala. Still, he was never satisfied.

The monks reported this to the Buddha. The Buddha asked the monk, “Is it true you are greedy?”

“Yes, sir,” the monk admitted.

The Buddha said, “This is not the first time you have been greedy. Long ago, because of your greed, you lost your life and caused harm even to the wise.” Then the Buddha told a story from the past.

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born as a pigeon. He lived in a nest-basket hanging in the kitchen of a wealthy merchant. A crow became friendly with him and stayed there as well.

One day, the royal treasurer sent many fish to the merchant’s house. The cook hung the fish all around the kitchen. When the crow saw the fish, he felt deep desire. He decided he would stay home the next day and eat the fish while the cook was not looking.

All night long he groaned with excitement. The next morning the pigeon said, “Come with me to look for food.”

But the crow said, “I can’t go. I have a stomachache.”

The pigeon replied, “I have never heard of crows having stomachaches. Crows get hungry at night, yes—but if they eat a lamp wick, they feel better. I think you want to stay here and eat the fish. Don’t do it. Human food won’t suit you. Don’t give in to greed. Come with me.”

But the crow pretended to be sick, so the pigeon left alone.

The cook prepared the fish in many ways and left the pots slightly open to let the steam escape. He placed a colander on one pot, then stepped outside to wipe the sweat from his forehead.

The crow peeked from his basket. Seeing the cook was gone, he thought, “This is my chance! Should I take a small piece or a big piece?” He decided to take a large piece so he could eat it slowly inside his basket.

He jumped onto the colander. It made a loud clink sound.

“What is that?” the cook shouted, running back inside. When he saw the crow, he became angry.

“That crow wants to eat my master’s food! I work hard cooking for my master—not for a greedy crow!”

The cook grabbed the crow, plucked out his feathers, covered him with flour, hung a shell around his neck, and threw him into a basket.

When the pigeon returned from the forest, he saw the crow’s strange appearance. His feathers were gone, he was white with flour, and a shell hung from his neck.

The pigeon teased him, asking why he looked that way and what the shell was for. The crow tried to pretend all this was on purpose—he said a “barber” had trimmed him and that the shell was a fashionable decoration.

He even offered to get the pigeon “barbered” too.

But the pigeon replied, “No thank you. Your new style suits only you. I find your company troublesome.” Then the pigeon flew away.

The crow, badly hurt and unable to recover from his injuries, died soon after.

After finishing the story, the Buddha taught the monks the Truths. Because of this teaching, the greedy monk reached the third stage of enlightenment.

The Buddha ended by identifying the characters:

The greedy crow was the greedy monk,

The wise pigeon was the Buddha himself in a past life.

.... o ....

J396. Kukku Jātaka -- Hãy giữ mình trong sạch, đức hạnh và không tì vết.

Tóm tắt: Đức Phật khuyên vua Kosala hãy cai trị công bằng, đảm bảo rằng điều này sẽ đảm bảo sự thịnh vượng của vương quốc. Sau đó, Ngài kể câu chuyện về một vị quan thông thái đã dùng những câu chuyện ngụ ngôn khéo léo để dẫn dắt vị vua lầm đường lạc lối trở lại con đường đúng đắn.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi đang ở tại Kỳ Viên. Câu chuyện kể về một vị vua cần được chỉnh đốn hành vi.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì thành Benares, Bồ-tát đã làm cố vấn cho vua. Ngài đã tư vấn cho vua về cả những vấn đề thực tiễn lẫn tâm linh.

Nhưng nhà vua đã trở nên tham lam và hành xử tệ bạc. Ông cai trị bất công và thu lợi bằng cách gây đau khổ và áp bức thần dân. Bồ-tát muốn nhẹ nhàng cảnh báo nhà vua, nên đã tìm một ví dụ đơn giản để dạy ông.

Một ngày nọ, phòng ngủ của nhà vua vẫn đang được xây dựng. Mái nhà chưa hoàn thành. Các thanh xà đã được đặt vào vị trí, và chúng đỡ một đỉnh tròn nhỏ trên đỉnh, nhưng mọi thứ vẫn còn lỏng lẻo.

Nhà vua đã đi đến công viên để giải trí. Khi trở về nhà, ngài nhìn lên và thấy đỉnh núi. Ngài sợ nó có thể đổ xuống mình, nên bước ra ngoài. Ngài nhìn lại và tự hỏi làm thế nào đỉnh núi có thể đứng vững. Ngài hỏi Bồ-tát: "Làm thế nào nó vẫn đứng vững ở đó? Cái gì chống đỡ nó?"

Bồ Tát lập tức nhận ra đây là cơ hội hoàn hảo để dạy dỗ nhà vua. Ngài giải thích rằng đỉnh núi đứng vững là nhờ có nhiều xà nhà đỡ nó từ mọi phía. Họ đã giữ nó vững chắc, nên nó không bị đổ.

Ngài nói với nhà vua rằng một người thông thái cũng giống như đỉnh núi đó. Người ấy đứng vững là nhờ có những người bạn trung thành và những cố vấn giỏi hỗ trợ. Nếu một vị vua được các cận thần, binh lính, tăng lữ và thần dân trung thành ủng hộ, thì ngài sẽ không bao giờ mất quyền lực.

Nhà vua suy nghĩ về điều này và nhận ra chân lý. Cũng như đỉnh núi sẽ sụp đổ nếu không có xà nhà, một vị vua sẽ sụp đổ nếu không chăm lo cho những người ủng hộ mình. Một vị vua xấu sẽ đánh mất lòng tin của mọi người xung quanh.

Lúc đó, có người mang đến cho nhà vua một quả thanh yên (một loại cam quý). Nhà vua dâng quả lên Bồ Tát. Bồ Tát nói: "Những người không biết ăn quả này sẽ làm cho nó đắng hoặc quá chua. Nhưng người thông thái sẽ bỏ đi phần đắng và chỉ thưởng thức phần ngọt."

Ngài dùng điều này như một bài học khác: một vị vua nên thu thập của cải một cách khôn ngoan—mà không làm hại người khác. Nhà vua nên thu thuế một cách công bằng và ôn hòa để vương quốc được thịnh vượng và không ai bị tổn hại.

Sau đó, nhà vua và Bồ Tát đến một ao sen. Nhà vua nhìn thấy một bông sen tuyệt đẹp, rực rỡ như ánh nắng ban mai. Mặc dù nó mọc dưới nước, nhưng nó không bị vấy bẩn hay làm bẩn bởi nước. Nhà vua nói: "Hãy nhìn xem, hoa sen này mọc dưới nước mà vẫn trong sạch."

Bồ Tát trả lời: "Một vị vua cũng nên như vậy - sống trên đời nhưng vẫn giữ được sự trong sạch, chính trực và không bị ô uế."

Sau khi nghe những lời dạy này, nhà vua đã thay đổi cách sống. Ông trị vì công bằng, làm việc thiện và trở thành một người tốt hơn. Nhờ những hành động tốt của mình, ông đã mở ra một con đường dẫn đến một sự tái sinh tốt đẹp.

Đức Phật kết thúc câu chuyện bằng cách tiết lộ rằng, trong kiếp trước, nhà vua chính là Ananda, và vị cố vấn thông thái chính là Đức Phật.

.... o ....

J396. Kukku Jātaka -- Remain pure, virtuous, and untainted.

Summary: The Buddha advises the king of Kosala to govern justly, assuring him that this will ensure the kingdom's prosperity. He then shares a story about a wise minister who used clever parables to steer a misguided king back onto the right path.

.

The Buddha told this story while staying in Jetavana. It was about a king who needed to be corrected.

A long time ago, when King Brahmadatta ruled the city of Benares, the Bodhisatta served as his advisor. He advised the king on both practical matters and spiritual matters.

But the king had become greedy and behaved badly. He ruled unfairly and collected money by hurting and oppressing his people. The Bodhisatta wanted to warn him gently, so he looked for a simple example to teach him.

One day, the king’s bedroom was still under construction. The roof was not finished. The rafters were in place, and they supported a small round peak on top, but everything was still loose.

The king had gone to the park for pleasure. When he returned home, he looked up and saw the peak. He became afraid it might fall on him, so he stepped outside. He looked again and wondered how the peak was able to stay up. He asked the Bodhisatta, “How is it staying there? What supports it?”

The Bodhisatta immediately realized this was the perfect chance to teach the king. He explained that the peak stayed in place because many rafters supported it from all sides. They held it firmly, so it did not fall.

He told the king that a wise man is like that peak. He remains steady because he is surrounded and supported by faithful friends and good advisors. If a king is supported by loyal ministers, soldiers, priests, and citizens, he will not fall from power.

The king thought about this and realized the truth. Just as the peak would fall without the rafters, a king would fall if he did not take care of his supporters. A bad king loses the trust of everyone around him.

At that moment, someone brought the king a citron fruit as a gift. The king offered it to the Bodhisatta. The Bodhisatta said, “People who do not know how to eat this fruit make it taste bitter or too sour. But wise people remove the bitter parts and enjoy only the sweet part.”

He used this as another lesson: a king should gather wealth wisely—without hurting people. He should collect taxes in a fair and gentle way so that the kingdom prospers and no one is harmed.

Then the king and the Bodhisatta went to a lotus pond. The king saw a beautiful lotus flower, bright like the morning sun. Although it grew in the water, it was not stained or made dirty by it. The king said, “Look, this lotus grows in the water but stays clean.”

The Bodhisatta answered, “A king should also be like that—living in the world but staying pure, righteous, and uncorrupted.”

After hearing these teachings, the king changed his ways. He ruled fairly, practiced good deeds, and became a better person. Because of his good actions, he created a path toward a good rebirth.

The Buddha ended the story by revealing that, in that past life, the king was Ananda, and the wise advisor was the Buddha himself.

.... o ....

J397. Manoja Jātaka -- Một người giao du với bạn xấu cuối cùng cũng sẽ trở nên xấu.

Tóm tắt: Một vị sư xuất gia dưới sự chỉ dạy của Đức Phật dễ dàng bị thuyết phục nhận phần ăn thịnh soạn của Đề Bà Đạt Đa thay vì đi khất thực. Ông được dẫn đến trước Đức Phật, và Ngài kể câu chuyện về một con sư tử đã kết bạn với một con chó rừng, và vì nghe theo lời khuyên xấu của con chó rừng, cuối cùng đã bị quân lính của nhà vua giết chết.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi đang ở trong Rừng Trúc. Câu chuyện kể về một vị sư cứ luôn giao du với bạn xấu. Đức Phật nói rằng đây không phải lần đầu tiên vị sư phạm phải lỗi lầm này, rồi Ngài kể một câu chuyện xưa.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì xứ Benares, Bồ Tát sinh ra là một con sư tử dũng mãnh. Ngài sống trong rừng với một con sư tử cái, và họ có hai con - một con trai tên là Manoja và một con gái. Khi Manoja lớn lên, chàng kết hôn với một con sư tử cái non, nên có năm con sư tử sống chung với nhau.

Manoja là một thợ săn giỏi. Hàng ngày, chàng bắt trâu và các loài động vật khác để nuôi cha mẹ, em gái và vợ.

Một ngày nọ, khi đang đi săn, chàng nhìn thấy một con chó rừng tên là Giriya nằm trên mặt đất, quá yếu không thể chạy được. Manoja hỏi: "Có chuyện gì vậy, bạn?" Con chó rừng nói: "Tôi muốn phục vụ ngài, thưa bệ hạ." Manoja đồng ý và dẫn nó trở về hang sư tử.

Bồ Tát, cha của Manoja, đã cảnh báo con trai: "Con trai ơi, chó rừng không đáng tin cậy và hay đưa ra lời khuyên sai lầm. Đừng giữ nó lại gần." Nhưng Manoja phớt lờ lời cảnh báo này và giữ chó rừng làm bạn.

Sau đó, chó rừng muốn ăn thịt ngựa. Nó nói: "Thưa ngài, chúng tôi đã ăn hết mọi thứ trừ thịt ngựa. Hãy săn một con ngựa." Manoja hỏi có thể tìm thấy ngựa ở đâu. Chó rừng nói với ông rằng chúng ở gần con sông gần thành Benares.

Manoja nghe theo lời khuyên sai lầm của y. Chàng đợi bên bờ sông nơi những con ngựa đến tắm, giết một con, vác lên lưng và mang về hang. Cha cậu lại cảnh báo: "Ngựa thuộc về vua. Vua có nhiều cách để tự vệ. Sư tử ăn thịt ngựa sẽ không sống lâu. Đừng săn ngựa nữa." Nhưng Manoja không nghe.

Cậu tiếp tục săn ngựa. Khi biết tin một con sư tử đang giết chết những con ngựa của mình, nhà vua đã thử nhiều cách để bảo vệ chúng. Đầu tiên, ông xây một hồ tắm trong thành phố. Manoja vẫn nhảy xuống và bắt ngựa. Sau đó, vua xây một chuồng ngựa bên trong thành phố và nuôi ngựa ở đó với thức ăn và nước uống. Nhưng Manoja lại trèo lên tường thành và bắt chúng đi lần nữa.

Cuối cùng, nhà vua gọi một cung thủ lão luyện, một người có thể bắn nhanh như chớp. Nhà vua hỏi liệu anh ta có thể giết được sư tử không. Cung thủ đồng ý và xây một tòa tháp cao gần tường thành để chờ sư tử.

Một ngày nọ, Manoja bảo chó rừng đợi mình bên ngoài thành phố trong khi anh ta nhảy vào để bắt một con ngựa khác. Cung thủ nhìn thấy nó. Anh ta không bắn khi con sư tử chạy nhanh vào thành phố, mà đợi cho đến khi Manoja rời đi với một con ngựa nặng trên lưng. Sau đó, anh ta bắn nó bằng một mũi tên sắc nhọn. Mũi tên xuyên qua cơ thể sư tử và bay ra phía bên kia.

Manoja kêu lên: "Ta bị bắn trúng rồi!" Cung thủ giật mạnh dây cung. Chó rừng nghe thấy tiếng sư tử kêu và tiếng dây cung như sấm sét nên nghĩ: "Bạn đồng hành của ta đã chết. Ta nên rời đi ngay bây giờ. Không có tình bạn với người chết." Anh ta chạy trở lại khu rừng, bỏ lại Manoja.

Manoja cố gắng mang ngựa về hang nhưng đã chết ngay tại lối vào. Gia đình anh chạy ra và thấy anh nằm đó, máu me đầm đìa và chết vì nghe theo lời xúi tồi tệ của chó rừng.

Cha mẹ, chị gái và vợ anh đều bày tỏ sự đau buồn. Họ nói rằng những người nghe theo bạn bè xấu sẽ gặp rắc rối. Mẹ không thể vui vẻ với một đứa con chơi bời. Những người bỏ qua lời khuyên khôn ngoan sẽ mất đi địa vị tốt đẹp. Và những người tin tưởng bạn bè thấp kém và không xứng đáng sẽ mất đi địa vị cao quý.

Câu chuyện kết thúc với một bài học cuối cùng: một người giao du với bạn bè xấu sẽ trở nên xấu xa. Một người giao du với những người ngang hàng sẽ được an toàn. Và những người giao du với những người cao quý và khôn ngoan sẽ thăng tiến trong cuộc sống.

Sau khi thuyết giảng, Đức Phật đã tuyên bố Chân lý và công nhận Tiền thân. Sau đó, vị tỳ kheo kết giao với bạn xấu đã đạt được sơ quả Nhập Lưu. “Vào lúc đó, con chó rừng là tiền thân của Devadatta, Manoja là người kết giao với bạn xấu, chị gái của nó là Uppalavanna, vợ của nó là Ni sư Khema, mẹ của nó là mẹ của Rahula, và cha của nó là chính Đức Phật.”

.... o ....

J397. Manoja Jātaka -- A person who keeps bad company eventually becomes bad themselves.

Summary: A monk ordained under the Buddha is easily persuaded to accept Devadatta’s generous food instead of going on almsround. He is brought before the Buddha, who tells a story about a lion that befriended a jackal and, by following the jackal’s bad advice, was ultimately killed by the king’s men.

.

The Buddha told this story while staying in the Bamboo Grove. It was about a monk who kept choosing bad friends. The Buddha said this was not the first time that monk had made this mistake, and then he told an old story from the past.

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born as a strong lion. He lived in the forest with a lioness, and they had two cubs—a son named Manoja and a daughter. When Manoja grew up, he married a young lioness, so there were five lions living together.

Manoja was a good hunter. Every day he caught buffaloes and other animals to feed his parents, his sister, and his wife.

One day while hunting, he saw a jackal named Giriya lying on the ground, too weak to run. Manoja asked, “What’s wrong, friend?” The jackal said, “I want to serve you, my lord.” Manoja agreed and took him back to the lions’ den.

The Bodhisatta, Manoja’s father, warned him: “My son, jackals are untrustworthy and give bad advice. Do not keep him close.” But Manoja ignored this warning and kept the jackal as a companion.

Later, the jackal wanted to eat horse meat. He said, “Sir, we have eaten everything except horse. Let’s hunt a horse.” Manoja asked where horses could be found. The jackal told him they were near the river by the city of Benares.

Manoja followed his bad advice. He waited by the river where horses came to bathe, killed one, threw it on his back, and carried it to the den. His father again warned him: “Horses belong to kings. Kings have many ways of defending themselves. Lions who eat horses do not live long. Do not hunt horses again.” But Manoja did not listen.

He continued to hunt horses. When the king learned that a lion was killing his horses, he tried several ways to protect them. First he built a bathing pond inside the city. Manoja still jumped in and took the horses. Then he built a stable inside the city walls and kept the horses there with food and water. But Manoja climbed the wall and took them again.

Finally, the king called a skilled archer, a man who could shoot as quickly as lightning. The king asked if he could kill the lion. The archer said yes and built a high tower near the stable wall to wait for the lion.

One day, Manoja told the jackal to wait for him outside the town while he jumped in to take another horse. The archer saw him. He did not shoot when the lion ran fast into the city, but waited until Manoja was leaving with a heavy horse on his back. Then he shot him with a sharp arrow. The arrow went through the lion’s body and flew out the other side.

Manoja cried out, “I am hit!” The archer snapped his bowstring loudly afterward. The jackal heard the lion’s cry and the thunder-like bowstring and thought, “My companion is dead. I should leave now. There is no friendship with the dead.” He ran back to the forest, abandoning Manoja.

Manoja managed to carry the horse back to the den but died at the entrance. His family ran out and saw him lying there, bleeding and dead because he had followed the jackal’s bad advice.

His parents, sister, and wife all expressed their sadness. They said that people who listen to wicked friends will fall into trouble. Mothers cannot be happy with a son who keeps bad company. Those who ignore wise advice will fall from their good position. And those who trust low and unworthy companions will fall from high places.

The story ended with a final lesson: a person who follows bad company becomes bad himself. A person who keeps company with equals is safe. And those who follow noble and wise people rise higher in life.

After the teaching, the Buddha proclaimed the Truths and recognized the Birth—Following the Truths, the monkr who associated with bad company attained the fruition of the First Path—“At that moment, the jackal represented Devadatta, Manoja was the one who kept bad company, his sister was Uppalavanna, his wife was Sister Khema, his mother was Rahula’s mother, and his father was myself.”

.... o ....

J398. Sutano Jātaka -- Bồ tát thuyết phục một quỷ dạ xoa tu theo năm giới.

Tóm tắt: Một nhà sư chăm sóc cha mẹ đang lâm vào cảnh nghèo khó, không còn ai nuôi dưỡng. Đức Phật kể câu chuyện về một vị vua, để đảm bảo an toàn cho bản thân, đã sai một người đàn ông đến cho quỷ Dạ-xoa ăn thịt mỗi ngày. Cuối cùng, Bồ-tát đã can thiệp và thuyết phục quỷ Dạ-xoa từ bỏ thói quen ăn thịt người.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi ngài còn sống tại Jetavana. Câu chuyện kể về một vị sư chăm sóc và nuôi dưỡng mẹ mình. Để dạy ngài, Đức Phật kể một câu chuyện từ quá khứ.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Benares, Bồ tát sinh ra trong một gia đình nghèo khó. Ngài tên là Sutana. Lớn lên, ngài làm việc kiếm sống và dùng tiền của mình để nuôi cha mẹ. Sau khi cha mất, ngài tiếp tục một mình chăm sóc mẹ.

Vua lúc bấy giờ rất thích săn bắn. Một hôm, ngài đến một khu rừng lớn với nhiều tùy tùng. Ngài ra lệnh rằng bất cứ ai để một con nai chạy thoát khỏi vị trí của mình sẽ phải trả một khoản tiền phạt bằng giá trị của con nai. Các quan đã chuẩn bị một nơi trú ẩn bí mật cho ngài gần một con đường chính.

Chẳng mấy chốc, những người thợ săn đã lùa con nai về phía nhà vua. Một con linh dương chạy đến gần ngài. Nhà vua bắn một mũi tên, nhưng con linh dương thông minh đã né tránh bằng cách giả vờ ngã. Khi nhà vua chạy tới để bắt nó, con vật đã nhảy lên và bỏ chạy. Nhà vua đuổi theo con vật, và sau khi con vật mệt lử, nhà vua đã dùng kiếm giết chết nó. Ngài chặt xác con nai làm đôi, treo các mảnh lên một cây gậy và mang chúng như một cây sào. Cảm thấy mệt mỏi, nhà vua nghỉ ngơi dưới gốc cây đa và ngủ thiếp đi.

Một dạ xoa (một phi nhơn mạnh mẽ) tên là Makhadeva sống trên cây đó. Nó được một vị thần cho phép ăn bất kỳ sinh vật nào bước vào dưới gốc cây. Khi nhà vua tỉnh dậy và định bỏ đi, dạ xoa đã tóm lấy ông và nói: "Ngươi là thức ăn của ta."

Nhà vua hỏi nó là ai. Dạ xoa đáp: "Ta sống ở đây và ăn bất kỳ ai đến dưới gốc cây này."

Nhà vua giữ bình tĩnh và hỏi: "Ngươi chỉ ăn hôm nay hay mỗi ngày?"

"Mỗi ngày," dạ xoa đáp.

Nhà vua đáp: "Vậy thì hãy ăn con nai này hôm nay và thả ta đi. Bắt đầu từ ngày mai, ta sẽ gửi cho ngươi một người mang theo một đĩa cơm mỗi ngày."

Dạ xoa đồng ý và cảnh báo: "Nếu ngày nào không có ai đến, ta sẽ ăn thịt ngươi."

Nhà vua hứa và trở về kinh thành. Ngài kể lại cho quan đại thần nghe chuyện đã xảy ra. Quan đại thần hỏi: "Ngài đã đồng ý về thời hạn chưa?". Nhà vua nói không. Quan đại thần nói rằng đó là một sai lầm, nhưng hứa sẽ giúp đỡ. Mỗi ngày, nhà vua bắt một tù nhân từ nhà tù, cho anh ta một đĩa cơm và gửi đến quỷ Dạ-xoa—mà không giải thích điều gì sẽ xảy ra với anh ta. Quỷ Dạ-xoa ăn cả người lẫn cơm. Cuối cùng, nhà tù trống rỗng.

Giờ đây, nhà vua vô cùng lo sợ, vì không còn tù nhân nào để gửi đi nữa. Quan đại thần nói: "Người ta ham của cải hơn mạng sống. Chúng ta hãy dâng một ngàn đồng tiền vàng. Bất cứ ai mang gạo đến cho quỷ Dạ-xoa đều có thể nhận được tiền." Thế là họ tuyên bố phần thưởng này.

Bồ-tát Sutana nghĩ: "Ta chỉ kiếm được vài đồng vàng mỗi ngày và khó mà nuôi nổi mẹ. Nếu ta kiếm được số tiền này, mẹ ta sẽ sống sung túc ngay cả khi ta chết. Và nếu ta đánh bại quỷ Dạ-xoa, cả mẹ và mọi người đều sẽ được cứu." Ngài kể lại cho mẹ nghe, nhưng bà từ chối và van xin ngài đừng đi. Chàng hỏi hai lần, và cả hai lần mẹ đều từ chối. Nhưng đến lần thứ ba, chàng chấp nhận lời đề nghị mà không nói gì, nhận một ngàn đồng tiền, đưa hết cho mẹ và nói: “Đừng lo. Con sẽ đánh bại quỷ dạ xoa và mang lại hạnh phúc cho mọi người. Con sẽ trở lại và khiến mẹ mỉm cười trở lại.”

Bồ tát đến gặp nhà vua, và nhà vua hỏi chàng cần gì. Sutana nói: "Hạ thần cần đôi hài vàng của ngài."

Bồ tát giải thích rằng dạ xoa có thể ăn thịt bất cứ ai đứng dưới gốc cây, nên chàng sẽ đứng trên đôi hài.

"Hạ thần cần chiếc ô của nhà vua."

Dạ xoa có thể ăn thịt bất cứ ai đứng dưới bóng cây, nên Sutana sẽ đứng dưới bóng ô.

"Hạ thần cần thanh kiếm của Bệ hạ."

Vũ khí có thể làm dạ xoa sợ hãi.

"Hạ thần cần chiếc bát vàng đựng đầy cơm của ngài."

Chàng nói rằng một người thông thái không nên đựng thức ăn thô trong một chiếc đĩa đất sét.

Nhà vua đồng ý và ban cho chàng tất cả mọi thứ.

Bồ tát Sutana cầm lấy những thứ đó và đi đến cây đa. Chàng bảo người của nhà vua đứng gần đó. Với thanh kiếm bên hông, chiếc ô che trên người, và đôi hài vàng dưới chân, chàng dùng mũi kiếm đẩy một bát cơm về phía bóng cây. Sau đó, chàng gọi dạ xoa đến ăn.

Con quỷ xuất hiện và cố gắng lừa gạt ngài, dụ ngài bước vào bóng cây để ăn thịt. Nhưng Sutana từ chối và giải thích rằng nếu quỷ giết ngài, sẽ không còn ai mang thức ăn đến nữa. Quỷ thấy Sutana rất sáng suốt và đồng ý thả ngài đi.

Quỷ nói: "Hãy về nhà thăm mẹ ngươi. Hãy mang theo kiếm, ô và bát của ngươi. Hãy sống hạnh phúc."

Sutana cảm ơn dạ xoa. Trước khi rời đi, chàng đã dạy cho quỷ một bài học cuối cùng: "Ngươi là quỷ bời vì trước đây ngươi tàn nhẫn và làm hại người khác. Từ nay trở đi, đừng giết hay làm hại ai cả." Chàng đã dạy cho quỷ tầm quan trọng của đức hạnh và thuyết phục nó tuân theo năm giới luật. Sau đó, Sutana nói: "Đừng sống trong rừng. Hãy đi theo ta. Ta sẽ đưa ngươi đến gần cổng thành, nơi ngươi có thể nhận được thức ăn ngon."

Bồ tát dẫn quỷ trở về Benares. Khi nghe tin, nhà vua ra chào Sutana và cho quỷ ở cổng thành với thức ăn ngon mỗi ngày. Sau đó, nhà vua công bố lòng dũng cảm của Sutana cho toàn thể kinh thành và phong cho chàng làm tướng chỉ huy quân đội. Nhà vua nghe theo lời dạy của Ngài, thực hành bố thí, sống một cuộc đời đức hạnh và chuẩn bị cho một sự tái sinh tốt đẹp.

Sau bài giảng, Đức Phật đã thuyết giảng về Chân Lý và xác định Tiền Thân. Nghe xong, nhà sư chăm sóc mẹ mình đã đạt được Quả vị Đầu Tiên, sơ quả Nhập Lưu. Lúc bấy giờ, Dạ-xoa là Angulimala, nhà vua là Ananda, và chàng trai trẻ là tiền thân Đức Phật.

.... o ....

J398. Sutano Jātaka -- The Bodhisattva convinced a Yaksha to observe the five precepts.

Summary: A monk cares for his parents who have fallen into poverty and have no one else to support them. The Buddha shares a story about a king who, to ensure his own safety, sent a man to be devoured by a Yakkha each day. Eventually, the Bodhisatta intervened and convinced the Yakkha to abandon his man-eating ways.

.

The Buddha told this story while living in Jetavana. It was about a monk who cared for and supported his mother. To teach him, the Buddha told a story from the past.

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born into a poor family. His name was Sutana. When he grew up, he worked for wages and used his money to support his parents. After his father died, he continued to care for his mother alone.

The king at that time loved hunting. One day he went to a large forest with many attendants. He announced that anyone who let a deer escape past his position would have to pay a fine equal to the deer’s value. The ministers prepared a hidden shelter for him near a main path.

Soon the hunters drove the deer toward the king. One antelope ran near him. The king shot an arrow, but the clever antelope dodged it by pretending to fall. When the king ran forward to catch it, the animal jumped up and fled. The king chased it, and after the animal became tired, the king killed it with his sword. He cut the body in two, hung the pieces on a stick, and carried them like a pole. Feeling tired, he rested under a banyan tree and fell asleep.

A yakkha (a powerful spirit) named Makhadeva lived in that tree. He had been given permission by a heavenly being to eat any living creature that stepped under the tree. When the king woke up and tried to leave, the yakkha grabbed him and said, “You are my food.”

The king asked who he was. The yakkha said, “I live here and eat anyone who comes under this tree.”

The king stayed calm and asked, “Will you eat only today, or every day?”

“Every day,” the yakkha said.

The king replied, “Then eat this deer today and let me go. Starting tomorrow, I will send you a man with a plate of rice every day.”

The yakkha agreed and warned, “If any day no one comes, I will eat you instead.”

The king promised and returned to the city. He told his minister what had happened. The minister asked, “Did you agree on a time limit?” The king said no. The minister told him that was a mistake, but promised to help. He took a prisoner from the jail every day, gave him a plate of rice, and sent him to the yakkha—without explaining what would happen to him. The yakkha ate both the man and the rice. Eventually the jails became empty.

Now the king was terrified, because he had no more prisoners to send. The minister said, “People want wealth more than they want life. Let us offer a thousand coins. Anyone who carries rice to the yakkha can take the money.” So they announced this reward.

Sutana, the Bodhisatta, thought, “I earn only a few coins a day and can hardly support my mother. If I get this money, my mother will live comfortably even if I die. And if I defeat the yakkha, both she and the people will be saved.” He told his mother, but she refused and begged him not to go. He asked twice, and both times she said no. But the third time he accepted the offer without telling her, received the thousand coins, and gave them all to her, saying, “Do not worry. I will defeat the yakkha and bring happiness to others. I will return and make you smile again.”

He went to the king, who asked him what he needed. Sutana said: “I need your golden slippers.”

He explained that the yakkha could eat anyone who stood on the ground under the tree, so he would stand on the slippers instead.

“I need your royal umbrella.”

The yakkha could eat anyone in the shadow of the tree, so Sutana would stand in the umbrella’s shade.

“I need your sword.”

Weapons might scare the yakkha.

“I need your golden bowl filled with your own rice.”

He said a wise man should not carry coarse food in a clay dish.

The king agreed and gave him everything.

Sutana took the items and walked to the banyan tree. He had the king’s men stand nearby. With the sword at his side, the umbrella over him, and the golden slippers on his feet, he pushed a bowl of rice toward the tree’s shadow using the sword tip. Then he called out to the yakkha to come eat the food.

The yakkha appeared and tried to trick him, inviting him to step into the tree’s shadow so he could eat him. But Sutana refused and explained that if the yakkha killed him, no one would ever bring food again. The yakkha realized Sutana was wise and agreed to let him go.

The yakkha said, “Go home and see your mother. Take your sword, your umbrella, and your bowl. Live happily.”

Sutana thanked him. Before leaving, he gave the yakkha a final lesson: “You are a yakkha because in the past you were cruel and harmed others. From now on, do not kill or hurt anyone.” He taught the yakkha the importance of virtue and convinced him to follow the five moral precepts. Then Sutana said, “Do not live in the forest. Come with me. I will place you near the city gate where you can receive good food.”

He led the yakkha back to Benares. When the king heard, he went out to greet Sutana and settled the yakkha at the gate with good food every day. Then he announced Sutana’s bravery to the whole city and made him commander of the army. The king followed his teachings, practiced charity, lived a virtuous life, and prepared for a good rebirth.

After the lesson, the Buddha proclaimed the Truths and identified the Birth. Following the Truths, the Brother who cared for his mother attained the fruition of the First Path. “At that time, the Yakkha was Angulimala, the king was Ananda, and the youth was myself.”

.... o ....

J399. Gijjha Jātaka -- Câu chuyện về một nhà sư chăm sóc mẹ.

Tóm tắt: Một nhà sư nuôi dưỡng cha mẹ. Khi Đức Phật biết được điều này, Ngài đã kể một câu chuyện về một con chim kền kền chăm sóc cha mẹ. Khi con kền kền bị thợ săn bắt, nó than khóc vì mất cha mẹ hơn là vì số phận của chính mình. Cảm động trước đức hạnh của con kền kền, người thợ săn quyết định thả nó ra.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi Ngài ở tại Kỳ Viên. Câu chuyện kể về một vị sư chăm sóc mẹ mình.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì Benares, Bồ Tát ra đời làm một con chim kền kền. Khi Ngài lớn lên, cha mẹ Ngài già yếu và không còn nhìn rõ nữa. Ngài đã đặt cha mẹ an toàn trong một hang động trên núi. Mỗi ngày, Ngài mang đến cho cha mẹ những miếng thịt để họ không bị đói.

Lúc bấy giờ, một người thợ săn đã đặt rất nhiều bẫy kền kền xung quanh một nghĩa địa gần Benares. Một ngày nọ, khi Bồ Tát đang tìm kiếm thức ăn, Ngài đã vấp phải một cái bẫy. Chân Ngài bị kẹt và Ngài không thể thoát ra được.

Dù gặp nguy hiểm, Ngài không hề nghĩ đến bản thân. Ngài chỉ lo lắng cho cha mẹ. Ngài tự hỏi làm sao họ có thể sống sót nếu không có Ngài. Ngài sợ rằng họ sẽ cô đơn, bất lực và dần chết đói trong hang.

Con trai của người thợ săn nghe thấy tiếng kền kền và ngạc nhiên khi thấy một con chim có thể nói chuyện như người. Bồ Tát giải thích rằng ngài đang chăm sóc cha mẹ già và cầu xin được thả ra để có thể trở về với họ.

Con trai của người thợ săn hỏi tại sao kền kền không nhìn thấy cái bẫy, mặc dù kền kền thường có thể nhìn thấy thức ăn từ rất xa. Bồ Tát trả lời rằng khi số phận của ai đó là đau khổ hoặc chết, họ thường không nhận thấy nguy hiểm, ngay cả khi nó ở ngay trước mắt họ.

Con trai của người thợ săn cảm động trước lòng tận tụy của kền kền đối với cha mẹ mình. Anh quyết định thả Bồ Tát ra. Anh bảo con hãy trở về với cha mẹ trong yên bình.

Bồ Tát chân thành cảm ơn, nhặt một ít thịt và bay về hang để nuôi cha mẹ.

Sau khi kể xong câu chuyện, Đức Phật giải thích rằng người thợ săn trong quá khứ là Channa, cha mẹ là họ hàng của nhà vua, và kền kền chính là Đức Phật trong một kiếp trước. Và vị sư đã được an trú trong quả vị Thánh thứ nhất, sơ quả Nhập .

.... o ....

J399. Gijjha Jātaka -- The story of a monk who cared for his mother.

Summary: A monk supports his parents. When the Buddha learns of this, he shares a story about a vulture who cared for its parents. When the vulture is caught by a hunter, it mourns the loss of its parents rather than its own fate. Moved by the vulture's virtue, the hunter decides to set it free.

.

The Buddha told this story while staying at Jetavana. It was about a monk who took care of his mother.

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was born as a vulture. When he grew up, his parents became old and could no longer see well. So he placed them safely inside a mountain cave. Every day, he brought them pieces of meat so they would not go hungry.

At that time, a hunter had set many traps for vultures around a cemetery near Benares. One day, while the Bodhisatta was looking for food, he stepped into a trap. His foot was caught, and he could not escape.

Even though he was in danger, he did not think about himself. He worried only about his parents. He wondered how they would survive without him. He feared they would be alone, helpless, and slowly starve inside the cave.

The hunter’s son heard the vulture speaking and was surprised that a bird could talk like a human. The Bodhisatta explained that he was caring for his old parents and begged to be released so he could return to them.

The hunter’s son asked why the vulture had not seen the trap, even though vultures can normally see food from very far away. The Bodhisatta answered that when someone’s fate is to suffer or die, they often fail to notice danger, even when it is right in front of them.

The hunter’s son was moved by the vulture’s devotion to his parents. He decided to let the Bodhisatta go. He told him to return to his parents in peace.

The Bodhisatta thanked him sincerely, picked up some meat, and flew back to the cave to feed his mother and father.

After finishing the story, the Buddha explained that the hunter in the past was Channa, the parents were relatives of the king, and the vulture was the Buddha himself in a previous life.

And the monk was established in the fruition of the First Path.

.... o ....

J400. Dabbhapuppha Jātaka -- Một nhà sư muốn dạy người khác trước hết phải có hành vi đúng đắn.

Tóm tắt: Có một vị sư nọ rất tham lam, lừa gạt các vị sư khác đến cả số tiền ít ỏi họ kiếm được. Để minh họa cho điều này, Đức Phật kể câu chuyện về hai con rái cá cãi nhau về cách chia cá. Chúng nhờ một con chó rừng giúp đỡ, con chó rừng đưa đầu cho một con rái cá, đuôi cho con kia, rồi bỏ chạy với phần thịt ở giữa.

.

Đức Phật kể câu chuyện này khi Ngài đang ở tại Jetavana. Câu chuyện kể về một vị sư tên là Upananda, thuộc bộ tộc Sakya. Mặc dù đã xuất gia, vị sư này không thực hành hạnh tri túc. Thay vào đó, ông trở nên rất tham lam.

Khi mùa mưa bắt đầu, ông thử ở lại một vài tu viện. Tại một tu viện, vị này để lại một chiếc ô hoặc một chiếc giày. Tại một tu viện khác, ông để lại một cây gậy hoặc một bình nước. Bản thân ông lại ở lại một tu viện khác nữa. Bằng cách để lại đồ đạc của mình khắp nơi, ông khiến các nhà sư nơi đó cảm thấy có trách nhiệm với đồ đạc của ông.

Vị sư này bắt đầu mùa mưa tại một tu viện nhỏ ở nông thôn. Tại đó, ngài đã có một bài pháp dài về cách các nhà sư nên sống giản dị và bằng lòng với những gì họ có. Lời thuyết pháp của ngài mạnh mẽ như thể ngài làm cho mặt trăng mọc trên trời. Các nhà sư tin lời ngài và từ bỏ những chiếc áo choàng và bát tốt của họ. Thay vào đó, họ lấy những chiếc bình đất sét và áo choàng cũ làm từ vải bỏ đi.

Nhưng nhà sư Upananda giữ lại những chiếc áo choàng và bát tốt cho mình và đặt chúng trong phòng. Khi mùa mưa kết thúc, ngài chất tất cả lên xe ngựa và đi về Kỳ Viên.

Trên đường đi, ngài dừng lại ở một tu viện trong rừng. Ngài quấn chân bằng dây leo để giữ im lặng và tự nhủ: "Có lẽ ta có thể xin được chút gì đó ở đây." Hai vị sư già đã trải qua mùa mưa tại tu viện đó. Họ nhận được hai tấm y thô và một tấm chăn (mền) mỏng. Họ không thể chia nhau tấm chăn, vì vậy họ rất vui mừng khi gặp Upananda. Họ nói: "Thưa Tôn giả, chúng con không thể quyết định ai sẽ nhận tấm chăn. Xin hãy chia những thứ này cho chúng con."

Upananda đồng ý. Ngài trao hai tấm y thô cho các vị sư già, lấy tấm chăn mỏng cho mình và nói: "Đây là phần của con vì con hiểu luật hơn." Rồi ngài rời đi.

Các vị sư già rất thích tấm chăn. Họ đi theo ngài đến Kỳ Viên và kể lại cho các vị sư khác nghe chuyện đã xảy ra. Họ hỏi: "Một người hiểu luật mà lại lấy đồ của mình như thế này có đúng không?"

Các vị sư cũng nhìn thấy chiếc xe ngựa chất đầy y và bát mà Upananda đã lấy. Họ nói: "Thưa Ngài, chắc hẳn Ngài đã làm nhiều việc thiện nên mới được hưởng nhiều thứ như vậy." Upananda đáp: "Không có công đức gì cả. Tôi được những thứ này là do làm việc này việc kia," và ngài giải thích mọi chuyện.

Các vị tỳ kheo bắt đầu bàn tán trong Chánh Pháp Đường: "Upananda thuộc bộ tộc Sakya rất tham lam."

Đức Phật nghe thấy và nói: "Này các tỳ kheo, hành động của Upananda không đưa đến sự tiến bộ. Một vị tỳ kheo muốn dạy người khác trước hết phải tự mình cư xử cho đúng đắn."

Đức Phật giải thích rằng đây không phải là lần đầu tiên Upananda tham lam. Ngài cũng đã từng như vậy trong một kiếp trước. Đức Phật kể câu chuyện cổ này.

Ngày xưa, khi vua Brahmadatta trị vì xứ Benares, Bồ tát là một vị thần cây sống bên bờ sông. Có một con chó rừng tên là Mayavi sống gần đó với vợ của y. Một hôm, vợ y nói với y rằng bà muốn ăn một con cá tươi gọi là cá rohita. Chó rừng hứa sẽ mang một con đến cho bà.

Chó rừng lấy dây leo quấn chân để không ai nghe thấy và đi dọc bờ sông.

Cùng lúc đó, hai con rái cá tên là Gambhiracari và Anutiracari đang đi kiếm cá. Một con rái cá nhảy xuống nước và tóm được một con cá rohita lớn bằng đuôi, nhưng con cá khỏe nên đã kéo nó đi. Nó kêu cứu. Con rái cá thứ hai đến giúp nó kéo con cá lên khỏi mặt nước. Cả hai cùng nhau giết chết nó.

Nhưng đến lúc chia cá, chúng lại cãi nhau. Con này bảo con kia chia. Chúng không thể thống nhất nên để con cá dưới đất và ngồi gần đó, vẫn tranh cãi.

Ngay lúc đó, chó rừng đến. Hai con rái cá rất vui mừng khi thấy nó và nói: "Thưa ngài, chúng tôi đã bắt được con cá này cùng nhau, nhưng chúng tôi không thể chia được. Xin hãy chia công bằng cho chúng tôi."

Chó rừng đồng ý. Nó đưa đầu cho một con rái cá, đuôi cho con kia, và giữ phần giữa cho mình, nói: "Phần giữa là phần công bằng cho người nào giải quyết được tranh chấp." Rồi nó nhanh chóng bỏ chạy trước khi chúng kịp nói gì.

Những con rái cá nhìn vào đầu và đuôi cá và nhận ra chúng đã mất phần ngon nhất của con cá vì chúng đã cãi nhau.

Chó rừng vui vẻ mang cá về cho vợ và giải thích rằng nó có được nó là do những con rái cá tự làm mình yếu đi vì đánh nhau.

Đức Phật nói thêm rằng đây là cách con người mất của cải khi họ đánh nhau - người khác lợi dụng xung đột của họ.

Sau khi kể câu chuyện, Đức Phật giải thích chân lý của giáo lý. Rồi Ngài nói về từng nhân vật: Chó rừng là Upananda, hai con rái cá là hai vị sư già, và vị thần cây nhìn thấy mọi thứ chính là Đức Phật.

.... o ....

J400. Dabbhapuppha Jātaka -- A monk who teaches others must first conduct himself with proper behavior.

Summary: A certain monk was extremely greedy, deceiving his fellow monks even out of their meager earnings. To illustrate this, the Buddha shared a story about two otters who quarreled over how to divide a fish. They sought the help of a jackal, who gave the head to one otter, the tail to the other, and then ran away with the meat in the middle.

.

The Buddha told this story while he was staying at Jetavana. It was about a monk named Upananda, who belonged to the Sakya tribe. Although he became a monk, he did not practice contentment. Instead, he became very greedy.

When the rainy season began, he tried staying at several monasteries. At one monastery, he left an umbrella or a shoe. At another, he left a walking stick or a water pot. He stayed in yet another monastery himself. By leaving his belongings everywhere, he made the monks feel responsible for his things.

He began the rainy season in a small country monastery. There, he gave a long talk about how monks should live simply and be content with whatever they had. His speech was powerful, as if he were making the moon rise in the sky. The monks believed him and gave up their good robes and bowls. Instead, they took old clay pots and robes made from thrown-away cloth.

But Upananda kept the good robes and bowls for himself and placed them in his room. When the rainy season ended, he loaded everything onto a cart and headed toward Jetavana.

On the way, he stopped at a forest monastery. He wrapped his feet in creepers to be silent and said to himself, “Maybe I can get something here.” Two old monks had spent the rainy season in that monastery. They had received two rough cloaks and one fine blanket. They could not divide the blanket, so they were happy to see Upananda. They said, “Venerable sir, we cannot decide who should take the blanket. Please divide these things for us.”

Upananda agreed. He gave the two rough cloaks to the old monks, took the fine blanket for himself, and said, “This is my share because I know the rules better.” Then he left.

The old monks loved the blanket very much. They followed him all the way to Jetavana and told the other monks what had happened. They asked, “Is it right for someone who knows the rules to take things for himself like this?”

The monks also saw the cart full of robes and bowls that Upananda had taken. They said, “Sir, you must have done many good deeds to receive so many things.” Upananda replied, “There is no merit. I got these things by doing such and such,” and he explained everything.

The monks started talking in the Hall of Truth: “Upananda of the Sakya tribe is very greedy.”

The Buddha heard them and said, “Monks, Upananda’s actions do not lead to progress. A monk who teaches others should first behave properly himself.”

Then the Buddha explained that this was not the first time Upananda had been greedy. He had been the same in a past life. The Buddha told this old story:

Long ago, when King Brahmadatta ruled in Benares, the Bodhisatta was a tree spirit living by a river. A jackal named Mayavi lived nearby with his wife. One day, his wife told him she wanted to eat a fresh fish called a rohita fish. The jackal promised to bring her one.

He wrapped his feet with creepers so no one would hear him and walked along the riverbank.

At the same time, two otters named Gambhiracari and Anutiracari were looking for fish. One otter jumped into the water and caught a large rohita fish by the tail, but the fish was strong and pulled him along. He called for help. The second otter came and helped him pull the fish out of the water. Together, they killed it.

But when it came time to divide the fish, they argued. Each one told the other to divide it. They could not agree, so they left the fish on the ground and sat nearby, still arguing.

Just then, the jackal arrived. The otters were happy to see him and said, “Sir, we caught this fish together, but we cannot divide it. Please divide it fairly for us.”

The jackal agreed. He gave the head to one otter, the tail to the other, and took the middle part for himself, saying, “The middle is the fair share for the one who settles the dispute.” Then he quickly ran away before they could say anything.

The otters looked at the fish head and tail and realized they had lost the best part of the fish because they had argued.

The jackal happily returned to his wife with the fish and explained that he got it because the otters weakened themselves by fighting.

The Buddha added that this is how people lose wealth when they fight—someone else takes advantage of their conflict.

After telling the story, the Buddha explained the truth of the teaching. Then he said who each character had been: The jackal was Upananda, the two otters were the two old monks, the tree spirit who saw everything was the Buddha himself.

.... o ....

.

.