Tọa lạc trên một đỉnh đồi, bao quanh bởi núi rừng rực cháy trong mùa Thu màu đỏ, vàng, ngôi Kaigenji Cổ Tự, Chikuma, tỉnh Nagano, Nhật Bản, một hình ảnh bưu thiếp cũ Nhật Bản. Các bậc lát đá dẫn lối vào ngôi Cổ Tự Thiền tông 300 tuổi đưa du khách qua một cảnh quan đầy yêu thương quý mến của sỏi đá, cây cỏ thiên nhiên thú vị.

Bên trong, Thiền sư Bunkei Shibata,  Phương trượng Trụ trì ngôi Kaigenji Cổ Tự 300 tuổi, đang ở một tâm trạng suy tư. Nhưng nó không phải là con đường dẫn đến giác ngộ. Thay vào đó, Ngài đang cân nhắc đến tương lai của Phật giáo, hàng chục nghìn ngôi Tự viện trên khắp Nhật Bản. Mặc dù trong nhiều thập kỷ qua, những ngôi Tự viện Phật giáo đã trở thành một phần trong đời sống văn hóa của người Nhật.

Trong vòng 25 năm tới, trong số 77.000 sẽ có đến 27.000 ngôi Tự viện Phật giáo Nhật Bản được dự kiến sẽ đóng cửa, một trong những cuộc khủng hoảng hiện sinh lớn nhất mà Phật giáo Nhật Bản phải đối mặt, kể từ khởi thủy thế kỷ thứ sáu, Phật giáo du nhập từ Hàn Quốc.

Sự suy giảm của nó phản ảnh hàng trăm cộng đồng có truyền thống  hộ trì Tam bảo cho các ngôi Tự viện Phật giáo địa phương của họ. Trong một báo cáo năm 214, Hội đồng Chính sách Nhật Bản cảnh báo rằng nếu các cuộc di cư, đặc biệt là chư Ni trẻ, từ các khu vực nông thôn tiếp tục ở mức hiện đại, gần một nửa các thành phố của Nhật Bản sẽ biến mất vào năm 2040, cùng với những nơi họ thờ phụng Tôn giáo.

Không có tín đồ bổn đạo hộ trì, ngôi Tự viện Phật giáo sẽ không có sự lựa chọn nhưng để đóng cửa của mình cho tốt, theo Hidenori Ukai, một nhà báo và là người đứng đầu đề cử vị Sư Trụ trì ngôi chùa Shogakuji ở Kyoto, Nhật Bản.

Khi tìm hiểu về vai trò của Phật giáo trong bối cảnh xã hội Nhật Bản, Ian Reader, một giáo sư nghiên cứu tôn giáo tại đại học Lancaster, Anh đã phát biểu rằng Phật giáo tại Nhật Bản chỉ phục vụ cho nhu cầu của người chết. Thay vì cung cấp cho người dân những bài học tâm linh, thì những nhà sư Nhật Bản lại quá chú tâm vào các nghi thức tang lễ và tưởng niệm. Điều này đã làm cho hình ảnh Phật giáo xấu đi trong mắt xã hội Nhật Bản.

Đa số người dân tại Nhật Bản không theo một tôn giáo riêng biệt, họ có thể vừa là cư sĩ Phật giáo nhưng cũng vừa theo đạo Shinto (Thần Đạo). 80% dân số Nhật Bản làm đám cưới tại đền thờ đạo Shinto hoặc nhà thờ Tin lành. Tuy nhiên, khi nói đến đám tang người ta lại tìm đến những ngôi chùa Phật giáo. Và dĩ nhiên, chi phí cho một “Tang lễ Phật giáo” là khá tốn kém. Chính vì vậy nhiều người nói rằng, tại Nhật Bản có hai việc rất đắt đỏ đó là mua một căn nhà và chết.

Một số những tu sĩ trẻ đang nỗ lực khôi phục lại vị trí của Phật giáo trong lòng mọi người. Họ cố gắng tìm ra những phương pháp mới để tiếp cận với người dân. Họ mở các quán cà phê tại chùa để mọi người có cơ hội bàn luận về Phật giáo với nhau. Mọi người có thể vừa uống nước vừa trò chuyện với các tu sĩ. Nhưng điều này dường như không thể giúp được nhiều cho sự suy yếu của Phật giáo. Bởi vì vấn đề lớn nhất ở đây chính là truyền thống đang tự chết dần đi.

Cư sĩ Shibata, một doanh nhân đã nghỉ hưu, sự quan tâm của ông là việc tu tập Thiền buổi sáng sớm và tâm hồn trở nên hồn nhiên như đứa trẻ. Cư sĩ Shibata nói: “Phật giáo Nhật Bản đã theo một hướng kỳ lạ. Những ngày ngày hầu hết mọi người đều liên tưởng đến đám tang, càng nhiều càng tốt”.

Một số Tăng sĩ đang cố gắng để khắc phục những tệ hại này (Sư chuyên dịch vụ cúng bái), bằng cách mở quán Cà phê tại Tự viện, hỗ trợ các hoạt động tình nguyện và nghệ thuật âm nhạc sân khấu. Tại Tokyo các vị Tăng sĩ mở quán Vowz Bar, dùng rượu thuốc để hướng khách hàng tuổi trẻ theo hướng tích cực phụng sự xã hội.

Một cuộc khảo sát gần đây được thực hiện bởi tờ báo Asahi Shimbun cho biết; 12.065 ngôi Tự viện Phật giáo Nhật Bản vắng bóng vị Trụ trì, đại diện cho 16% của những ngôi Tự viện Phật giáo trong cả nước. Cuộc khảo sát cũng cho thấy 434 ngôi Tự viện đã bế môn hoàn toàn trong thập kỷ qua.  

 Thiền sư Bunkei Shibata 80 tuổi,  Phương trượng Trụ trì ngôi Kaigenji Cổ Tự 300 tuổi nói rằng: “Phật giáo Nhật Bản đã theo một hướng kỳ lạ. Những ngày này hầu hết mọi người liên tưởng đến đám tang, thậm chí có nhiều hơn nữa”

____ Thích Vân Phong ____

(Nguồn: Theguardian)